[Vatsim #6] Samolot a vatsim – kwestie techniczne (nawigacja)

Wyposażenie samolotu. Kiedy niezbędne jest FMC? Kiedy wystarczy GPS? Czy GPS w FSX jest odpowiedni do lotów w sieci Vatsim (i co zrobić, żeby był)?

Poprzednio pisałem ogólnie o samolotach i ich wyborze. Dziś skoncentruję się na kwestiach technicznych – jakie wymagania musi spełniać maszyna, aby latanie nią w sieci Vatsim było możliwe.

Loty VFR

* – jeśli nie wiesz czym różni się VFR od IFR – zerknij do tekstu VFR i IFR – co trzeba wiedzieć przed lotami na Vatsim

Do lotów VFR nadaje się praktycznie każdy samolot dostępny dla FSX, P3D i XPlane. Właściwie wystarczy, że będzie wyposażony w kompas i wysokościomierz – tak żeby pilot wiedział dokąd i na jakiej wysokości leci. Tu kłopot mogą mieć właściciele Pipera Cuba A2A, którego wysokościomierz wyskalowany w pełnych tysiącach stóp daje tylko ogólną orientację o wysokości na jakiej lecimy (w zależności od spostrzegawczości pilot oferuje dokładność do 100-200 stóp).

Loty VFR a nawigacja? (GPS w locie VFR)

Lecąc VFR można nawigować w oparciu o punkty charakterystyczne terenu – w takiej sytuacji wystarczy niezła lub dobra sceneria. I te kwestie poruszę w następnych tekstach. Mimo wszystko jednak sugeruję, by przynajmniej na początku przygody z Vatsim posiłkować się GPSem dla potwierdzenia pozycji. Scenerie – nawet te dobre, nie gwarantują idealnej zgodności z rzeczywistością i czasem łatwo się zgubić.

Jeśli korzystacie z domyślnego GPSa w FSX/P3D – przyda się przy odnajdywaniu lotnisk i ogólnej orientacji w terenie. Jeśli chcecie znaleźć punkty nawigacyjne, które aktualnie są wyznaczone w Europie – będzie trudno – większość punktów zmieniono w ostatnich latach. Dlatego do GPSa proponuję dodać dane nawigacyjne dostępne na stronie aero.sors.fr

• FSX/P3D Navaids update
• Fixes (intersections) update

Pierwsza paczka aktualizuje pomoce nawigacyjne (VOR i NDB) na całym świecie i punkty nawigacyjne w Europie. Pod drugim linkiem ukryte są aktualizacje punktów nawigacyjnych w pozostałych regionach (lub globalnie – z wyjątkiem Europy). Sugeruję dodanie obu tych zestawów. Przy okazji warto zerknąć na to co pisałem o deklinacji magnetycznej jakiś czas temu.

Po takiej aktualizacji przeglądając trasę na SkyVector.com lub w Lecimy.org będziecie mogli znaleźć punkty, które zobaczycie w GPSie.

Punkty VFR

Jeśli chcecie widzieć w GPSie również punkty VFR lotnisk komunikacyjnych w Polsce – przyda się program VFR2FS – w podlinkowanej dyskusji znajdziecie link do programu, który stworzy odpowiednią scenerię i aktualną listę punktów.

Oczywiście do latania VFR po punktach VFR przydadzą się również same punkty – ich wizualizację w FSX przygotowano jako scenerię z kominami (punkty opisane w AIP są przedstawione jako kominy, które zastępują kościoły, magazyny i podobne obiekty, które występują w rzeczywistości). Kominy dla ułatwienia są opisane symbolami punktu. Do pobrania ze strony PL-VACC (Wizualizacja punktów VFR…). Dla FSX i P3D są przygotowane różne pliki. Radzę usunąć dym (nie kopiować niczego z katalogu Effects) – wygląda szkaradnie, a same kominy są wystarczająco charakterystyczne.

W komentarzach na FB pojawiła się informacja, że „kominy” w wersji dla P3D są nie całkiem aktualne. Sugeruję „oblatanie” ich offline przed zaplanowaniem lotu w sieci Vatsim.

Podobne paczki z wizualizacją punktów VFR lub z punktami dla GPSa można znaleźć na stronach niektórych (ale nie wszystkich) VACC (lokalnych oddziałów Vatsim).

Radionawigacja

Oczywiście w lotach VFR można również posługiwać się radionawigacją. I tu pomogą wspomniane wcześniej aktualizacje pomocy nawigacyjnych z sors.aero.fr.

Loty IFR – radionawigacja (non-rnav)

Jeśli planujecie loty z wykorzystaniem klasycznych technik radionawigacyjnych (np. tak zwane vor-to-vor) – powinniście zaktualizować pomoce nawigacyjne. W Europie wielu z tych, które są obecnie stosowane nie było kiedy tworzono bazę FSXa. Również częstotliwości wielu ILSów się zmieniły.

• FSX/P3D Navaids update

Loty radionawigacyjne nadal są popularne w USA, gdzie siatka dróg lotniczych rozpiętych na radiowych pomocach nawigacyjnych jest utrzymywana (wycofuje się jedynie najstarsze pomoce nawigacyjne, które przestały działać i nie opłaca się ich remontować).

W Europie większość lotów IFR wykonuje się w przestrzeni RNAV (RNAV – nawigacja obszarowa). W Polsce przestrzeń RNAV zaczyna się powyżej FL95 (poziom lotu 95 – ok. 9500 stóp).

Do lotów z wykorzystaniem radionawigacji potrzebne są przyrządy odpowiednie do wykonania zaplanowanej trasy. W większości przypadków będzie to wskaźnik VOR (lub HSI), RMI, ADF oraz odbiornik DME, który pokaże odległość od pomocy nawigacyjnej (od DME). Więcej o radionawigacji przeczytasz w dziale poświęconym nawigacji.

Znajomość podstawowych technik radionawigacyjnych (lot po radialu, lot według namiaru na NDB, określanie własnej pozycji wg radiali i odczytu DME) jest niezbędna do poprawnego wykonywania wielu podejść wg przyrządów.

Trasy ewentualnych lotów radionawigacyjnych zaproponuję w jednym z przyszłych tekstów.

IFR – RNAV (konieczny FMC i AIRAC)

Loty wg nawigacji obszarowej wymagają w FSX i P3D instalacji samolotu wyposażonego w FMC. To w większości (wyłącznie?) samoloty płatne, dobrych producentów (PMDG, Aerosoft, Majestic i inni). Alternatywnie można wykorzystać darmowy program vasFMC – jak go zainstalować pisałem w czteroczęściowym poradniku.

Jeśli macie już odpowiednio wyposażony samolot – potrzebna będzie jeszcze aktualna baza danych nawigacyjnych – AIRAC. Baza jest aktualizowana trzynaście razy w roku i można ją kupić w sklepie Aerosoftu i w firmie Navigraph. Pojedynczy zakup pozwala na instalację bazy we wszystkich samolotach, które są z nią kompatybilne (o ile mi wiadomo wszystkie „poważne” FMC robione dla FSX są kompatybilne z obiema tymi bazami).

Choć AIRAC wydawany jest 13 razy w roku – początkujący mogą rozważyć aktualizowanie swojego co dwa miesiące – to jakiś sposób na oszczędność. Ja wybrałem stałą prenumeratę w Navigraph i w zestawie mam jeszcze dostęp do map podejść na ich stronie (co czasami ułatwia szukanie mapy).

IFR a GPS

Wcześniej pisałem o możliwości zaktualizowania GPSa w FSX i P3D. Tak – można zaktualizować punkty nawigacyjne i to jakiś sposób, żeby polatać IFR w tych symulatorach samolotami, które nie są wyposażone w FMC. Jest jednak sporo ograniczeń.

GPS w FSX (P3D) nawet po aktualizacji nie pozwala sprawnie programować trasy – właściwie jesteśmy uzależnieni od planu lotu, który skonstruujemy w FSX przed lotem. To, w połączeniu z brakiem obsługi aktualnie obowiązujących procedur przylotów i odlotów czyni tego GPSa jedynie dodatkiem, który może pomóc na trasie, ale którego wykorzystanie będzie bardzo ograniczone. Gdyby to był poradnik dla zaawansowanych – mógłbym tu rozpisać okoliczności, które pozwalają użyć GPSa i to, jak go wykorzystać na Vatsim. Na tym etapie ograniczę się tylko do ostrzeżenia, by na początku przygody z Vatsim IFR w oparciu o GPS nie latać. Ale samego GPS zaktualizować, tak jak opisałem wcześniej, bo w lotach VFR i w lotach IFR, w których skorzystacie z radionawigacji może się przydać.

Mój wybór

Na początku wybrałbym Cessnę 172 i proste loty VFR. Cessna daje też możliwość ćwiczenia podejść według przyrządów. Oczywiście C182 nadaje się równie dobrze. Podobnie jak inne samoloty tej klasy. I może to być cessna (lub np. Baron, czy Mooney) domyślnie zainstalowana w FSX.

Bardziej zaawansowanym (i tym, którzy chcą latać IFR) polecam 737 PMDG lub w wersji nieco tańszej – Airbusa Aerosoftu. Alternatywnie – Q400 wydany przez Majestic. Te samoloty polecam ponieważ to dobrze zrobione maszyny – uważam, że nie należy męczyć się z ryzykownymi lub mniej intuicyjnie wykonanymi samolotami, które są podobnie wyposażone. Dlatego początkującym odradzam wyposażone w FMC samoloty Carenado – walka z tym urządzeniem i jednoczesne uczenie się Vatsim to trochę za dużo.