Minima VFR w Polsce i na świecie

Minima VFR czyli precyzyjnie – minima widzialności i odległości od chmur w VMC (Visual Meteorological Conditions). Polska (i świat) oraz nieco inne zasady amerykańskie. Kiedy można latać VFR, kiedy i w jakich warunkach konieczny jest Special VFR.

Lądowanie w Ketchikan – PAKT (sceneria ORBX)

Polska i przepisy ICAO

W Polsce obowiązują ogólne minima VFR określone w przepisach ICAO i rozporządzeniu SERA. Wartości minimów zależą od wysokości i klasy przestrzeni powietrznej:

• Na i powyżej 10000 stóp (3000m), w każdej klasie przestrzeni – widzialność w locie 8km i odległość od chmur 1500m w poziomie i 1000 stóp (300m) w pionie.
• Poniżej 10000 stóp (3000m), ale powyżej 3000 stóp (900m) lub 1000 stóp nad terenem (300m) w zależności od tego, które jest wyższe, w każdej klasie przestrzeni – widzialność w locie 5km i odległość od chmur 1500m w poziomie i 1000 stóp (300m) w pionie.
• Na lub poniżej 3000 stóp (900m) lub 1000 stóp (300m) nad terenem w przestrzeni kontrolowanej – widzialność w locie 5km i odległość od chmur 1500m w poziomie i 1000 stóp (300m) w pionie.
• Na lub poniżej 3000 stóp (900m) lub 1000 stóp (300m) nad terenem w przestrzeni niekontrolowanej – widzialność w locie 5km i z dala od chmur, z widocznością powierzchni ziemi. *

Od ostatniego minimum zasady ICAO dopuszczają wyjątki (*) opisane w przepisach krajowych. Według zasad ICAO możliwy jest lot przy widzialności nie mniejszej niż 1500m:

• przy prędkości pozwalającej obserwować ruch i uniknąć kolizji z innym statkiem powietrznym bądź przeszkodą
• lub w miejscach gdzie napotkanie innego statku powietrznego jest mało prawdopodobne i przy pracach lotniczych na małych wysokościach.

Podobny wyjątek od ostatniej reguły (na i poniżej 3000 nad poziomem morza / 1000 stóp nad terenem) dotyczy helikopterów, które mogą wykonywać loty przy widzialności mniejszej niż 1500m z prędkością pozwalającą obserwować ruch i uniknąć kolizji z innym statkiem powietrznym bądź przeszkodą.

Polska – szczegóły

Polskie przepisy precyzują te wyjątki.

W dzień. Loty przy obniżonych minimach dla przestrzeni niekontrolowanej mogą być wykonywane wyłącznie w dzień (ściślej – od 30 minut przed wschodem do 30 minut po zachodzie słońca). Prędkość pozwalająca obserwować ruch nie może być większa niż 140 węzłów dla samolotów. Minimalna widzialność dla śmigłowców to 1000m.

W Polsce helikoptery wykonujące loty o statusie HEAD (loty najwyższych władz państwowych), SAR (loty ratownicze) i HOSP (pomoc medyczna) oraz wykonywane na hasło HEMS (ratownictwo medyczne) i GARDA (loty policyjne) oraz loty państwowych śmigłowców związane z bezpieczeństwem lub ochroną granic mogą być wykonywane przy widzialności mniejszej niż 1000m, zgodnie z instrukcjami wewnętrznymi.

W nocy. Loty przy widzialności poniżej 5km minimach mogą być wykonywane przez śmigłowce wykonujący lot o statusie HEAD, SAR, HOSP lub na hasło HEMS lub GARDA oraz loty związane z zapewnieniem bezpieczeństwa lub ochroną granic zgodnie z instrukcją wewnętrzną.

Polska – starty i lądowania vfr

Na lotniskach znajdujących się w w strefie kontrolowanej lotniska (CTR) starty i lądowania mogą się odbywać jedynie jeśli widzialność jest równa lub większa niż 5km a pułap chmur (chmury BKN lub OVC w METAR) nie jest niższy niż 1500 stóp (450m). Dopuszczalny jest start w innych warunkach za zgodą kontrolera.

Warunki meteorologiczne dla ruchu w strefach ruchu nadlotniskowego (ATZ) i dla startów oraz lądowań na lotniskach niekontrolowanych poza CTR określa zarządzający lotniskiem.

Loty specjalne VFR

Loty specjalne VFR to loty w przestrzeni kontrolowanej wykonywane przy widzialności nie mniejszej niż 1500m, w dzień,  za zgodą organu kontroli lotu. Zezwolenie może być wydane na wlot do strefy (CTR) kontrolowanej w celu lądowania, start lub odlot ze strefy kontrolowanej, przelot przez strefę kontrolowaną lub lot w strefie kontrolowanej lotniska.

Minima dla lotów specjalnych VFR określają szczegółowe przepisy w poszczególnych państwach. W Europie obowiązują przepisy rozporządzenia SERA, które ustaliło minima powtórzone w państwowych AIP. Te minima to: widzialność przy ziemi 1500m (samoloty) / 800m (śmigłowce) i podstawa chmur nie niższa niż 600ft; lot musi być wykonywany z dala od chmur i z widocznością terenu, z prędkością umożliwiającą zauważenie ruchu i ominięcie przeszkód, max 140 węzłów.

Zezwolenie dla lotów medycznych i poszukiwawczych, ratowniczych i gaśniczych może być wydane przy gorszej pogodzie i w nocy.

Stany Zjednoczone

Ogólne zasady amerykańskie podobne są do zasad ICAO, z tym, że zmieniono jednostki, w których określona jest widzialność na mile (lądowe).

Powyżej 10000 stóp zamiast 8km minimalna widzialność to 5 mil. Na tej wysokości odległość od chmur określa się mnemotechnicznie jako 111 – 1000 stóp nad, 1000 stóp poniżej, 1 mila.

Poniżej 10000 stóp w przestrzeni kontrolowanej (B, C, D, E) wymagana jest widzialność na poziomie co najmniej 3 mil (ok. 5km) i zachowanie dystansu od chmur (152) – 1000 stóp ponad, 500 stóp poniżej, 2000 stóp w poziomie.

W przestrzeni niekontrolowanej poniżej 10000 stóp w nocy wymagana jest widzialność na poziomie co najmniej 3 mil i zachowanie dystansu od chmur (152) – 1000 stóp ponad, 500 stóp poniżej, 2000 stóp w poziomie.

W przestrzeni niekontrolowanej między 1200 stóp nad terenem i poniżej 10000 stóp w dzień wymagana jest widzialność na poziomie co najmniej 1 mili i zachowanie dystansu od chmur (152) – 1000 stóp ponad, 500 stóp poniżej, 2000 stóp w poziomie.

W przestrzeni niekontrolowanej poniżej 1200 stóp nad terenem w dzień wymagana jest widzialność na poziomie co najmniej 1 mili i wykonywanie lotu z dala od chmur.

Zasada 2/500 i 1/1000, z którą można się spotkać w relacjach z Alaski dotyczy lotów wykonywanych komercyjnie – taksówek powietrznych i małych czarterowych linii lotniczych. Zgodnie z przepisami opisującymi taką działalność – minimalna widzialność w locie przy podstawie chmur niższej niż 1000 stóp to 2 mile. Inny przepis określa minimalną wysokość lotu VFR w transporcie komercyjnym na 500 stóp. Stąd 2 mile w przedziale 500-1000 stóp i jedna mila w locie na wysokości 1000 i wyżej, z tym, że należy pamiętać o przestrzeni kontrolowanej E, która w USA zaczyna się już na 1200 stóp na większości obszaru kraju.

Special VFR clearance w USA pozwala na wejście w przestrzeń kontrolowaną wokół lotniska w dzień przy niespełnionych minimach dla lotu w przestrzeni kontrolowanej, z tym że lot musi być wykonywany z dala od chmur i widzialność w locie musi być równa lub większa od jednej mili. W przypadku zamiaru lądowania na lotnisku, dla którego istnieje raport pogodowy widzialność raportowana musi wynosić 1 milę. Rozróżnienie między wymogiem widzialności w locie i widzialności raportowanej pozwala na operacje takie jak przecięcie strefy kontrolowanej lotniska lub lądowanie w miejscu innym niż lotnisko, a leżącym w strefie kontrolowanej lotniska.

W nocy zezwolenie na SVFR może być wydane tylko pilotowi z uprawnieniami do lotów za pomocą instrumentów, w odpowiednio do takich lotów wyposażonym samolocie.

Na helikoptery nie nałożono ograniczenia minimalnej widzialności w dzień i w nocy.