100 lat temu – I wojna światowa w powietrzu (28.07-3.08.1914)

Wojna wisi na włosku. Napięcie rośnie na pograniczu francusko-niemieckim. W strzelaninie między patrolami zginęło dwóch żołnierzy.Choć oba państwa pozostają na pokojowej stopie – francuski pilot zostaje zatrzymany w Warnemünde, ale ucieka i zgłasza się do lotnictwa wojskowego. Wielka Brytania gwałtownie rozbudowuje swoje skromne siły lotnicze – wcielane są nawet samoloty, które nie mogą latać.

B.E.2c

28.07.1914

Miesiąc po śmierci arcyksięcia Ferdynanda Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii.

W Wielkiej Brytanii Squadron Commander Arthur Longmore dokonuje pierwszej próby ataku torpedowego zrzucając 400 kilogramową torpedę Whitehead ze swojego wodnosamolotu Short Folder. Longmore, pionier lotnictwa morskiego i samolotów pływakowych, był jednym z pierwszych pilotów Royal Naval Air Service.

Niemiecki naukowiec Werner Kolhörster ustanowił rekord wysokości lotu balonem wznosząc się na wysokość 9300 metrów. Lot miał potwierdzić (i potwierdził) istnienie promieniowania kosmicznego.

29.07.1914

W Rosji sukcesem kończy się długodystansowy przelot Ilji Muromca z Petersburga do Kijowa i z powrotem. Wszechwiedzący narrator wie, że przeznaczeniem samolotu pasażerskiego zaprojektowanego przez Igora Sikorskiego nie będą loty komunikacyjne, a samego konstruktora warto sobie zapamiętać, choć łatwiej go skojarzyć z innym krajem, inną pisownią nazwiska i innymi maszynami latającymi.

Do zimnowojennej rywalizacji jeszcze daleko, ale Amerykanie już przegrywają – B-4 ich marynarki rozbija się na wodach Hampton Roads. Załoga przeżyła, samolot spisano ze stanu.

30.07.1914

Po kilku dniach oczekiwania na pogodę Norweg Tryggve Gran startuje ze Szkocji i leci nad Morzem Północnym do Norwegii. Słuch po tych, którzy próbowali tego przed nim zaginął. Tym razem sukces. W roli głównej (obok pilota) Blériot XI-2 – jednopłatowy samolot, którym nieco wcześniej (1909) Louis Blériot pokonał Kanał La Manche. W kwestii formalnej – Gran leciał z Cruden Bay w Szkocji do Jæren, niedaleko Stavanger w Norwegii. Czas lotu – około 4 godzin.

31.07.1914

Wieści z neutralnej Szwajcarii – Theodor Real został dowódcą lotnictwa wojskowego. Na tę okazję lotnictwo sformowano. Z braku samolotów Real zarekwirował maszyny cywilne. Z braku pilotów – powołano ich właścicieli.

1.08.1914

Niemcy wypowiadają wojnę Rosji. Francja odpowiada mobilizacją. Belgia i Włochy deklarują neutralność.

W całej Europie państwa rozbudowują siły powietrzne. Ze względu na niewielką produkcję większość nabytków to zarekwirowane samoloty cywilne – wśród nich Short S.80. Samolot zbudowany specjalnie do lotu wzdłuż Nilu z Aleksandrii do Chartumu może operować tylko przy lekkim wietrze i tylko ze spokojnej wody. W warunkach brytyjskich ogranicza go to do roli treningowej – przyszli piloci morscy będą nim trenowali „kołowanie” na wodzie.

2.08.1914

Niemcy wkraczają do Luksemburga. Napięcia na granicy francuskiej – w strzelaninie między patrolami ginie niemiecki oficer i francuski żołnierz.

Niespokojnie również w samych Niemczech – Anselme Marchal zostaje zatrzymany wraz z samolotem w Warnemunde. Marchal przybył do Niemiec w lipcu na zawody lotnicze. Zatrzymanie było mało skuteczne – choć wojna jeszcze nie wybuchła Anselme Marchal nieformalnie otwiera listę jeńców, którzy uciekli z niewoli. Zaraz po powrocie do Francji wstępuje do lotnictwa wojskowego.

W Wielkiej Brytanii zakazano latania samolotami cywilnymi dalej niż 3 mile od zarejestrowanego lotniska.

Australijczyk Walter Oswald Watt wstępuje do lotnictwa francuskiego obawiając się, że Wielka Brytania może nie przystąpić do wojny. Wybiegając w przyszłość – medale imienia Watta przyznaje się w Australii do dziś za osiągnięcia w lotnictwie.

3.08.1914

Niemcy wypowiadają wojnę Francji. Wielka Brytania się mobilizuje.

Niedługo po wypowiedzeniu (choć to mocno zależy od tego czy relację pisał Niemiec czy Francuz – w takim przypadku może się zdarzyć i „przed wypowiedzeniem”) nad Lunéville nadlatuje samotny niemiecki Taube. Pilot zrzuca kilka bomb na miasteczko i garnizon (tu też zdania są podzielone w kwestii tego ile i gdzie – podziały przebiegają podobnie jak poprzednie). Straty niewielkie. Ofiar nie ma.

Brytyjski Royal Flying Corps zarzyna przerzucanie samolotów do Francji (czy ktoś zauważył, że Wielka Brytania z nikim jeszcze nie wojuje? przewidujące towarzystwo…). Z Montrose Air Station (Szkocja – przed kim oni tej Szkocji mieli bronić jeśli dopiero kilka dni wcześniej udało się przelecieć nad Morzem Północnym?) 2. dywizjon leci na południe. Pierwszy etap do Farnborough. Nie wszystkie samoloty doleciały, ale wtedy nikt się temu nie dziwił.