MRT – wojskowe trasy na małych wysokościach

F-16 na wysokości 300 metrów? Lecący z dużą prędkością? Spokojnie – wszystko jest w porządku – myśliwiec leci wojskową trasą lotów na małych wysokościach. Czym są MRT i jak sprawdzić gdzie wojsko dziś lata?

MRT i lotniska wojskowe

MRT – co to za trasy

Jak sama nazwa wskazuje – są to trasy lotów wojskowych na małych wysokościach. Tu wypada podać definicję „małej wysokości”. Jest to mianowicie wysokość większa od wysokości lotu koszącego, sięgająca maksymalnie do 900 metrów. I tu trzeba wprowadzić dodatkowe rozróżnienie, bo loty koszące przy różnych prędkościach odbywają się w różnym zakresie wysokości. Przy prędkości do 300km/h lot koszący jest lotem do wysokości 50m. W zakresie 300-600km/h – do 100m. Dla statków powietrznych lecących z prędkością większą niż 600km/h lot koszący to lot do 200 metrów nad ziemią. Czyli mała wysokość to:

• do 300km/h – 50-900m (nad ziemią),
• 300-600km/h – 100-900m,
• ponad 600km/h – 200-900m.

MRT to trasy wysokich prędkości

Wojsko tam samo jak cywile w swoich lotach podlega ograniczeniom prędkości – do 250 węzłów poniżej FL95 w przestrzeni niekontrolowanej. To ograniczenie nie obowiązuje tylko w dwóch przypadkach – pierwszy to zadania związane z obronnością (czyli na ogół loty na przechwycenie potencjalnie wrogiego lub niebezpiecznego statku powietrznego), drugi to loty operacyjno-taktyczne. Pierwsze to zdarzenia wyjątkowe, więc trudno narzucać tutaj dodatkowe ograniczenia – realizacja zadania jest priorytetem. Drugie (operacyjno-taktyczne) są obwarowane szeregiem ograniczeń, które nie zawsze mogą być spełnione – samoloty muszą lecieć w określonej i zarezerwowanej strefie, a jeśli mają latać z dużą prędkością w przestrzeni G poza strefami – muszą być pod kontrolą ośrodków naprowadzania (czyli pilnowane przez radar z ziemi – a ten ma bardzo ograniczony zasięg na małej wysokości, lub przez samolot AWACS – a ten się u nas jednak rzadko pojawia).

Lot myśliwca do strefy ćwiczeń na małej wysokości z prędkością 250 węzłów byłby marnotrawstwem cennego czasu i paliwa, o słabych walorach szkoleniowych nie wspominając. Dlatego strefy używane najczęściej przez wojsko i lotniska wojskowe połączono siatką tras, na których wojskowe statki powietrzne mogą rozwijać dużą prędkość bez obawy o napotkanie innego ruchu.

MRT – wydzielone korytarze przestrzeni powietrznej

MRT są wydzielonymi zgodnie z potrzebami korytarzami o szerokości 5 lub 10 kilometrów i granicach pionowych od ziemi do 2700 stóp (granice pionowe poszczególnych odcinków opisano w AIP). Za zapewnienie separacji od tych tras odpowiadają inni użytkownicy przestrzeni – czyli inni piloci. To czy MRT jest zajęta można sprawdzić AMC Polska. Planowane wykorzystanie MRT podawane jest również w AUP (kliknij, żeby otworzyć). Serwis lecimy.org również wizualizuje zajęte MRT.

Plan wykorzystania MRT na dziś

Jak widać na załączonym obrazku – wykorzystywane będą MRT oznaczone numerami 11, 15, 19, 24 i 94 oraz MRT1. Pierwsze pięć to trasy wyznaczane zgodnie z potrzebami z poszczególnych segmentów, które widać na mapce u góry. MRT1 to jedna z dwóch stałych tras wojskowych (stałych – czyli o stałej konstrukcji, zajętość sprawdzamy w AMC). Dokładny opis tras MRT11 i kolejnych znajduje się w sekcji REMARKS planu wykorzystania przestrzeni:

REMARKS – wyjaśnienie dotyczące tras MRT

Chcąc zaplanować lot w północno-zachodniej Polsce (akurat tam wypadają wszystkie używane dziś MRT – patrz mapa niżej) na wysokości kolidującej z MRT należy odczytać numery tras z tej legendy, a następnie porównać je z pozycjami punktów opisanych w dokumencie MIL AIP ENR 5.2.4. Podobny dokument znajduje się w VFR AIP ENR 2.4. Opis stałych tras znajduje odpowiednio w MIL AIP ENR 5.2.5 i VFR AIP ENR 2.5.

Mapa zajętości przestrzeni

Znaczenie wpisów w AUP

Co dokładnie mówi nam wpis w AUP (planie wykorzystania przestrzeni). Dziś między 11 a 17 (czas UTC – ZULU) Su-22 będą wykonywały loty w północno-zachodniej Polsce. Od 14 do 21 (ZULU) MiGi-29 z Mińska Mazowieckiego będą latały po MRT1.

Specyfika FSX i Vatsim

Wydzielone strefy przestrzeni powietrznej nie są symulowane na Vatsim i nie trzeba brać pod uwagę MRT podczas planowania i wykonywania lotów. Istnienie tych tras realnie nie uprawnia do samodzielnego latania po nich w sieci VATSIM z prędkością większą niż 250 węzłów. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie by loty po tych trasach wykonywać offline korzystając z Flight Simulatora.

Nic nie stoi również na przeszkodzie temu, by zajętość tras MRT sprawdzać przed lotami online i planować lot odpowiednio do tego jak w danej chwili wygląda realna przestrzeń powietrzna i nad MRT przeskakiwać na odpowiedniej wysokości, spodziewając się tam jakiegoś (bardziej wirtualnego niż my sami) MiGa-29 czy Su-22.

Na koniec – symulowanie lotów wojskowych na Vatsim jest sprawą lekko drażliwą, przede wszystkim za sprawą osób, które te loty symulują olewając wszelkie zasady, przepisy i zdrowy rozsądek. Z drugiej strony – moje małe doświadczenia pokazują, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, żeby w odpowiednich warunkach szybki lot po MRT wykonać po uzyskaniu zgody kontrolera, pod którego obszarem lot będzie się odbywał.

Trzeba jednak pamiętać, że korytarz o szerokości 5 kilometrów na wysokości 1000 stóp daje bardzo mało miejsca na błędy – nieco ponad milę morską w każdą stronę. Trzeba naprawdę dobrze opanować urządzenie według którego się nawiguje (np. GPS lub FMC), żeby w ograniczeniach tych korytarzy się zmieścić.

Nie należy się też zrażać odmową kontrolera, pamiętając o tym, że realnie – samoloty w przestrzeni G muszą zachować odpowiednią odległość od aktywnej MRT. W sieci VATSIM te samoloty w ogóle nie muszą wiedzieć o istnieniu MRT i o tym, że może taką trasą pędzić jakiś F-16. W warunkach dużego ruchu, jeśli nie będzie możliwości zapewnienia informacji powietrznej wszystkim samolotom na wybranym obszarze kontroler pewnie odmówi. W takim przypadku można po prostu zgłosić VFR po tej trasie i wykonać lot z prędkością 250 węzłów, pamiętając o zasadach pierwszeństwa.

Zresztą – o standardowych zasadach pierwszeństwa trzeba pamiętać zawsze, niezależnie od tego czy uzgodniliśmy nietypowy lot czy nie. Dla innych użytkowników VATSIM jesteśmy ruchem, który ma takie same prawa, taki sam priorytet i tak samo znajduje się w przestrzeni niekontrolowanej. W razie konfliktu niestandardowe zachowania (np. lot wojskowy) powinny być przerwane tak żeby zapewnić bezpieczeństwo i dobrą zabawę. To ostatnie dotyczy oczywiście tego „innego użytkownika”, a nie pilota F-16, który z hukiem minie poczciwą cessnę.

Gdzie szukać informacji

Trasy MRT są opisane w przywołanych wcześniej dokumentach w AIP (MIL i VFR).

Definicję lotów na małej wysokości zaczerpnąłem z Regulaminu Lotów naszych Sił Powietrznych.