Prędkość i wysokość w planie lotu

Wpisanie poprawnej prędkości i wysokości w planie lotu, opisanie zmian wysokości i późniejsze wykonanie zaplanowanych zmian budzi spore wątpliwości i często tłumaczone jest błędnie. Jak prawidłowo wypełnić pole wysokość w planie lotu? Jak opisać zmianę prędkości na trasie i jak opisać wznoszenie w przelocie?

Prędkość przelotowa

Punkt 15 planu lotu ICAO (Trasa / Route) zaczyna się od pola prędkości. Wypełnij podając prędkość przelotową (lub pierwszą prędkość przelotową jeśli zamierzasz zmieniać prędkość przelotową na trasie) w formacie N0175, gdzie N to oznaczenie jednostek (węzły), a 0175 to prędkość rzeczywista – TAS. (Przeczytaj więcej o prędkościach).

W zależności od przepisów obowiązujących w kraju nad którym lecisz możesz użyć kilometrów na godzinę (K0175 oznacza 175km/h) lub za pomocą liczby Macha – np. M082 – czyli M 0,82.

Wysokość / poziom przelotowy

Kolejne pole punktu 15 pozwala na wprowadzenie wysokości / poziomu lotu. Wypełnij podając pierwszą wysokość lub poziom przelotowy (o wysokości i poziomie przeczytaj tutaj). Dostępne formaty informacji:

• F150 – poziom lotu w setkach stóp – 150 czyli 15000 stóp.
• A025 – wysokość w setkach stóp – 025 czyli 2500 stóp.
• S1100 – poziom lotu w dziesiątkach metrów – 1100 czyli 11000 metrów.
• M0050 – wysokość lotu w dziesiątkach metrów – 0050 czyli 500 metrów.

Zmiana wysokości (poziomu) lotu lub prędkości

W trzecim polu punktu 15, gdzie wpisana jest właściwa trasa można umieścić informację o planowanych zmianach prędkości lub wysokości (poziomu) lotu. Taka zmiana ma postać KOTEK/N0200F120 gdzie N0200 to nowa prędkość a F120 to poziom lotu, który pilot zamierza osiągnąć po punkcie KOTEK. Chcąc zmienić tylko jeden z tych parametrów nadal trzeba wypełnić oba. Zapis KOTEK/N0200 dla samej zmiany prędkości będzie niepoprawny. Przy zmianie prędkości i wysokości lotu obowiązują te same formaty danych co wcześniej w polach prędkości i wysokości.

Zmianę prędkości należy zapisać w planie lotu dla każdej zmiany większej niż 5% TAS lub 0,01 liczby macha. Należy również wpisać każdą zmianę poziomu i wysokości lotu.

Jak realizować zmianę wysokości i prędkości

W tej kwestii panuje trochę zamieszania i większość znanych mi poradników czy informacji umieszczonych na forach zawiera błąd. Nie ma co winić autorów – niepewność była na tyle duża również w kołach profesjonalnych, że ICAO wyjaśniała interpretacje zapisów o zmianie wysokości i prędkości.

Zmiana prędkości lub wysokości powinna ROZPOCZĄĆ SIĘ w punkcie określonym przy zmianie. Czyli we wcześniejszym przykładzie – samolot powinien osiągnąć punkt KOTEK na wysokości i z prędkością, z którą leciał wcześniej, wznoszenie / zniżanie lub zmianę prędkości rozpocząć zaraz po minięciu go. Dla jasności ilustracja.

Zmiana poziomu lotu w interpretacji ICAO
(ilustracja z prezentacji Andrew Hilla / Eurocontrol)

Wznoszenie w przelocie (cruise climb)

Wznoszenie w przelocie powinno być opisane punktem początkowym i wysokościami (poziomami), między którymi ma się odbywać. Punkt, w którym wznoszenie ma się rozpocząć poprzedzony jest literą C. Przykładowo C/KOTEK/M085F290F350 oznacza, że wznoszenie zacznie się w punkcie KOTEK i będzie odbywało się z prędkością M 0,85 między poziomami 290 i 350. Alternatywnie może być zapisane C/KOTEK/M085F290PLUS – bez oznaczenia docelowej wysokości.